Wanneer je een kind hebt van ongeveer anderhalf jaar oud begint het vaak.
Je wordt geconfronteerd met de vraag: “Wanneer komt de tweede?”
Een gezin met twee kinderen is toch de norm en dan het liefst met ongeveer twee jaar leeftijdsverschil.
Als je één kind hebt, gaat je omgeving er gemakkelijk van uit dat er ook wel een tweede zal komen. Maar soms blijft die tweede uit – en krijg je te maken met een onvervulde tweede kinderwens.
Als een tweede zwangerschap uitblijft
Het komt regelmatig voor dat het niet vanzelf gaat.
Misschien heb je om je eerste kind te krijgen vruchtbaarheidsbehandelingen moeten ondergaan, en is niet iedereen in je omgeving daarvan op de hoogte. Er is natuurlijk geen garantie dat je wens voor een tweede op deze manier ook vervuld zal kunnen worden.
Daarnaast komt het ook voor dat je, hoewel je bij je eerste vrij snel zwanger werd, nu niet meer gemakkelijk zwanger wordt of één of meerdere miskramen krijgt.
Dat kan zwaar zijn en veel verdriet met zich meebrengen.
Leven in een wereld vol gezinnen met twee kinderen
Het lijkt soms alsof alles is ingericht op gezinnen met twee kinderen.
Kortingen bij pretparken, gezinsabonnementen, aanbiedingen voor het tweede kaartje halve prijs… met één kind kun je er geen of minder gebruik van maken.
Ook in reclames zie je bijna altijd gezinnen met twéé kinderen en in gesprek met anderen vragen we heel gemakkelijk “Heb jij kinderen?”
Als iedereen om je heen twee of misschien wel meer kinderen heeft en jij hebt er één terwijl je er graag meer zou willen, kan dat moeilijk zijn.
Je wordt steeds opnieuw geconfronteerd met jouw eigen wens en met je pijn en gemis.
Ook voor je kind kan het lastig zijn als het de enige of één van de weinigen is op school en in je omgeving zonder broertje of zusje. Wanneer je kind met vragen komt of als je merkt dat hij of zij hier moeite mee heeft, kan dat ook jouw pijn weer aanraken.
Wil je meer weten over hoe je je kind hiermee kunt helpen, lees dan ook het artikel:
“Hoe je je kind kunt helpen bij het gemis van een broertje of zusje.”
Secundaire kinderloosheid of een onvervulde tweede kinderwens
Als je wens voor een tweede uiteindelijk wordt vervuld gaat de herinnering aan de moeilijke periode van miskramen en/of vruchtbaarheidsbehandelingen niet weg. Je draagt die ervaringen met je mee.
Wordt je wens niet meer vervuld dan kan het nog lang confronterend blijven om gezinnen met twee kinderen (of meer als je er graag meer had gehad) te zien. Helemaal als zij het leeftijdsverschil hebben dat er bij jouw gezin ook had kunnen zijn.
Want ook al wordt het verdriet minder met de tijd, het gemis blijft.
In dit verband wordt ook wel de term secundaire kinderloosheid gebruikt. Zelf noem ik het liever een onvervulde tweede kinderwens.
Als je zegt “Ik ben secundair kinderloos” val je er als het ware mee samen — het lijkt dan een groot deel van je identiteit.
Een onvervulde tweede kinderwens héb je.
Wanneer je het zo zegt is het maar een deel van jou, en ben je méér dan alleen dat deel.
Zo kun je het meer beleven als (een deel van je) levenservaring en niet als een groot deel van je identiteit.
Hoe kun je reageren op de vraag: “Wanneer komt de tweede?”
Het is niet altijd makkelijk om te reageren op deze vraag.
Misschien wil je het verhaal niet telkens opnieuw uitleggen, of doet het te veel pijn.
Je zou een vraag terug kunnen stellen, bijvoorbeeld:
“Voorlopig niet, maar hoe zit dat bij jullie?”
Met een vraag aan de ander haal je de aandacht bij jezelf weg — en veel mensen praten best graag over zichzelf.
Of verzin een standaard opmerking of antwoord, zoals: “Dat zou ik zelf ook graag willen weten.”
Je hoeft niet aan iedereen uit te leggen dat het bij jou (nog) niet lukt als je dat niet wilt.
Onthoud: je bent niemand verantwoording schuldig.
Wat jij wilt delen met wie, bepaal je zelf.
Eerste publicatie: 24 maart 2016 · Laatst bijgewerkt: 15 september 2025.
